پرسش و پاسخ در مورد لیزیک

پرسش و پاسخ در مورد لیزیک

اگر عمل لیزر و لیزیک عمل خوب و کاملا پذیرفته شده و بدون عارضه ای است چرا اکثر پزشکان و چشم پزشکان واپتومتریست ها هنوز از عینک استفاده می کنند؟

این یکی از سوالاتی است که به کرات از سوی بیمارانی که خود جهت انجام عمل لیزر و یا لیزیک مراجعه می کنند، پرسیده می شود. قبل از دادن پاسخ مستقیم به این پرسش، ابتدا قصد دارم به این مطلب بپردازم که چرا این سوال از سوی بیمارانی که خواهان و طالب اینگونه اعمال جراحی هستند، مکررا مطرح می گردد.

· ظاهرا این سوال بر یک منطق بسیار ساده استوار است . اگر این اعمال جراحی خوب و کاملا پذیرفته شده و بدون عارضه هستند چرا پزشکان آن را برای خودشان تجویز نمی کنند و هنوز از عینک استفاده می کنند. پاسخ ساده اینست که آنها بدین دلیل اینکار را نمی کنند، چون پزشک هستند و مطمئنا از اطلاعات بیشتری در مورد ناکارا بودن این اعمال جراحی اطلاع دارند و یا اینکه به خوبی می دانند این اعمال جراحی عوارضی دارد که آنها (یعنی پزشکان) برای خود نمی پسندند. از طرفی هم پزشکان احتمالا حاضر نیستند صادقانه این اطلاعات را در اختیار بیمارانشان قرار دهند چرا که با منافع اقتصادی آنها منافات دارد.

· از طرف دیگر، نگاه بیمار به قضایا و مسائل طبی و درمانی عموما بصورت «مطلق خوب» و یا «مطلق بد» می باشد و بر این اساس نمی تواند بپذیرد که جراحی که این عمل را انجام می دهد، از انجام همان عمل برای خود سر باز زند.

· همچنین بیمار با طرح این پرسش بطور غیر مستقیم نگرانی عمیق خود را بیان می نماید و در واقع خواسته یا ناخواسته نشان می دهد که نمی تواند به پزشک خود و یا به گفته های وی کاملا اعتماد کند. او در واقع نتوانسته است به پزشکش به عنوان مشاور در کنار خود نگاه کند بلکه پزشک را آن سوی خود و در مقابل خود به مانند یک دلال و معامله گر می بیند.

· یکی دیگر از دلایل طرح این پرسش از سوی بیمار، کم اطلاعی یا بی اطلاعی بیمار نسبت به کم و کیف عمل جراحی لیزر و لیزیک و نتایج و عواقب آن است که سبب می گردد تا بیمار یک بار دیگر و در واقع با نوعی استدلال غیر مستقیم نگرانی عمیق خود را بدین شکل بیان نماید.

بنابراین نگرانی و شاید کم اعتمادی یا بی اعتمادی بیمار اصلی ترین علت طرح این سوال کنجکاوانه می باشد که اگر به طریقی ما پزشکان بتوانیم با در اختیار گذاشتن اطلاعات بیشتر از کم و کیف این گونه اعمال جراحی، قضایا را بازتر با بیمارانمان مطرح کنیم و نگرانی آنها را در حد قابل قبولی کاهش دهیم، مطمئنا بیمار بصورت غیر مستقیم جواب این سوال را خواهد گرفت . همچنین دانستن نکات زیر نیز به روشن شدن قضیه بیشتر کمک می کند.

اول از همه؛ باید دیدگاه «مطلق خوب» ویا «مطلق بد» را حداقل در امور پزشکی کنار گذاشت. در طب بسیار بندرت می توان امری را یافت که «مطلق خوب» و یا «مطلق بد» باشد. با یک یا چند مثال خوب نه امری را می شود در طب ثابت کرد و با یک یا چند مثال بد؛ نمی توان آن را رد نمود. بسیاری از داروها و روشهای جراحی که امروزه از آن به کرات استفاده می کنیم نتیجه سالها تحقیق و بررسی بروی جمعیت کثیری از حیوانات وانسانها می باشد. باید بدانیم که هیچکدام از این داروها و یا روشهای جراحی با نتایج «صد در صد» و «مطلق خوب» از بوته آزمایش بیرون نیامدند. همه آنها به درجاتی ناکارایی و یا عوارضی را بدنبال داشته اند. در طب ملاک برتری یک روش به روش دیگر و یا دارویی به داروی دیگربر اساس «عدم و نبود عارضه» و یا «کارایی صد در صد» نیست، بلکه بر اساس «کم عارضه بودن» ویا «بیشتر کارایی داشتن» می باشد. به عنوان مثال داروی پنی سیلین که شاید بزرگترین کشف دارویی تمام دوران باشد و جان هزاران هزار انسان را از انواع عفونتهای کشنده نجات داده و می دهد، امروزه می دانیم که کارایی صد در صد ندارد و بسیاری از عفونتها به آن مقاوم هستند. از طرفی صد در صد بدون عارضه هم نمی باشد و همه ما بر عارضه نادر ولی کشنده آن واقفیم. وجود این عارضه یا عدم کارایی صد در صد هیچگاه سبب نگشته که پنی سیلین بعنوان یک داروی خوب و موثر کنار گذاشته شود. اعمال جراحی لیزر و لیزیک نیز از اعمال جراحی بسیار موفق برای کاهش وابستگی به عینک می باشند ودر حدود یک دهه که از عمر آنها می گذرد کارایی این اعمال جراحی ثابت گردیده است. در عین حال باید دانست این اعمال جراحی بندرت می توانند عوارض ریز و درشتی را به همراه داشته باشند .

نکته دیگری که باید به آن توجه کنیم این است که همه داروها و یا روشهای جراحی نمی تواند برای همه مردم کاربرد یکسان داشته باشند. چرا که گوناگونی بسیاری را می شود در بنی آدم سراغ گرفت. یعنی باز یک روش «همیشه خوب» و یا «همیشه بد» نیست. برای مثال برای اصلاح شماره عینک نزدیک بینی، برای یک نفر عمل لیزیک ترجیح دارد، دیگری بهتر است عمل لیزر(PRK ) را انجام دهد، نفر سومی ممکن است باشد که انجام اینگونه جراحیها در وی ممنوع باشد.

در ادامه باید به این نکته رسید که در دنیای امروزی و ایجاد نیازهای جدید در انسانها، ما را به سویی سوق داده است که درمانهای طبی و جراحی نه چندان ضروری و بلکه اختیاری در دسترس قرار گرفته است. اینگونه روشهای درمانی از آن جهت غیر ضروری محسوب می گردند که عدم انجام آنها سبب ضرر و زیان برای بیمار نمی گردد. کلیه اعمال جراحی اصلاح عیوب انکساری چشم مانند لیزر و لیزیک از این دسته درمانهای غیر ضروری محسوب می گردند، یعنی عدم انجام این اعمال جراحی هیچگاه ضرری متوجه فرد نمی کند.

نکته آخر اینکه انتظارات، نیازها، و ریسک پذیری افراد بسیار متفاوت از یکدیگر است. یکی ممکن است انتظار وی از انجام عمل جراحی لیزر و لیزیک در این حد باشد که بی نیاز از عینک در زمین ورزش قادر به فعالیت باشد، بنابراین دقت عمل جراحی در حد انتظار وی خواهد بود. دیگری اعمال جراحی میکروسکوپی روی عروق مغز انسان انجام می دهد و طبعا به بینایی بسیار بهتری نیاز دارد، پس ممکن است دقت عمل لیزر و لیزیک برایش کافی نباشد و بعد از انجام این عمل، بازهم به عینک نیاز داشته باشد، در اینصورت ترجیح می دهد از انجام این عمل منصرف گردد. این جراح مغز ممکن است چند سال بعد بدلیل لرزش شدید دست دیگر قادر به انجام عمل جراحی میکروسکوپی روی بیمارانش نباشد و بازنشسته گردد. از آنجایی که به ورزشهای شنا و تنیس علاقه دارد و عینک مزاحم است اینبار کاندید مناسبی برای عمل لیزیک می گردد. پس نیاز بینایی افراد کاملا متفاوت از یکدیگر و یک عامل اصلی در تصمیم گیری به انجام اینگونه اعمال جراحی در یک فرد وعدم انجام آن در فرد دیگر می گردد.

ریسک پذیری افراد نیز قصه خودش را دارد. انسانهایی را مطمئنا سراغ دارید که آنقدر جسور هستند که بدنشان را در معرض شدیترین خطرات قرار می دهند. مثلا از آسمانخراش با یک طناب به پایین می پرند. انسانهایی را هم ممکن است بیابید که آنقدر محافظه کار هستند که حتی حاضر به سوار شدن به هواپیما نیستند. البته اکثر انسانها در بین این دو انتها قرار می گیرند. عمل جراحی لیزر و لیزیک هم ربسک دارد هر چند اندک. برای عده ای این ریسک پذیرفتنی است و برای عده ای خیر.

پس اگر چشم پزشکی را سراغ دارید که عمل اصلاح عیب انکساری را در بیماران خود انجام می دهد ولی خودش عینک می زند می شود یک یا چند مورد زیررا برای وی متصور شد:

· اولا این پزشک انسانی است به مانند همه انسانها. بدن وی و فیزیولوژی بدن وی اگر چه بسیار شبیه دیگر انسانهاست ولی به مانند همه آدمها تفاوتهایی هم با دیگر آدمها دارد. قرنیه چشمش ممکن است نازک یا ضیخیم باشد. نامنظمی سطح قرنیه داشته باشد یا نداشته باشد. کاندید مناسبی برای عمل لیزر و یا لیزیک باشد یا نباشد. از طرفی مانند همه انسانهای دیگر انتظارات و نیاز هایی دارد که ممکن است شبیه انتظارات و نیازهای دیگر انسانهای باشد یا نباشد. مطمئنا اگر چشم پزشک باشد و کار جراحی میکروسکوپی روی چشم انسانهای دیگر انجام می دهد، طبعا نیاز وی به بینایی بسیار دقیق را نباید فراموش کرد و بنابراین دقت عمل لیزر و لیزیک ممکن است برای وی کافی باشد یا نباشد. ریسک پذیری این پزشک هم مانند دیگر آدمها جای خود را دارد. اینکه دانسته های بیشتر وی از علم پزشکی و عوارض و نتایج چنین اعمال جراحی می تواند ریسک پذیری وی را تحت تاثیر قرار دهد شکی نیست. در برخی مواقع افزایش آگاهی از خطرات ما را محتاط تر و در مواقع دیگر افزایش آگاهی از کارایی یک روش ما را راغب تر به انجام آن می نماید.

· این پزشک به مانند افراد متعدد غیر پزشک کاندید مناسبی برای اینگونه اعمال جراحی نمی باشد. مثلا قرنیه وی ضخامت کافی ندارد. بیاد داشته باشید که همه افرادی که برای این انجام این عمل مراجعه می کنند، همه تحت عمل قرار نمی گیرند وافراد بسیاری هستند که بعلل متعدد پزشکی از انجام اینگونه اعمال جراحی منع می گردند که طبعا این افراد عادی به مانند پزشک عینکی جلب توجه شما را نخواهد کرد.

· این پزشک به عینک خود به عنوان یک وسیله مزاحم نگاه نمی کند، بلکه آن را یک وسیله ایمنی و محافظ سلامتی خود می بیند. پزشک بدلیل نوع شغلش دائما در معرض یکسری از بیماریهای مسری که می تواند از طریق پاشیده شدن ترشحات و یا خون آلوده به چشم، وی را بیمار نماید، قرار دارد. همانطور که ممکن است بدانید بیماریهای خطرناکی مانند بیماری ایدز و یا هپاتیت از طریق پاشیده شدن ترشحات آلوده ویا خون به چشم، قابل انتقال هستند. حتی پزشکان و پرسنل مراکز درمانی که عینکی نیستند ولی در اینگونه مواقع که احتمال پاشیده شدن خون و ترشحات به چشم در ضمن کار وجود دارد از عینک استفاده می نمایند. همانگونه که در بعضی از حرف دیگر نیز عینک می تواند جنبه ایمنی را نیز داشته باشد. مانند فردی که در کارگاه تراشکاری کار می کند باید وجود عینک را روی چشمش غنیمت شمرد.

· این پزشک پیر چشمی دارد، علی رغم اینکه دید دور وی خوب است برای دید نزدیک و مطالعه، به عینک نیاز دارد. همان گونه که بسیاری از بیمارانی هم که تحت اینگونه اعمال جراحی قرار می گیرند باید بدانند که بعد از سن چهل و یکی دو سالگی، به عینک مطالعه نیاز پیدا خواهند کرد.

· این پزشک ممکن است نزدیک بین باشد. زدن عینک برای دور برای وی مشکل ساز نیست، اما دوست دارد از دید نزدیک خوب بدون عینک خود، کمال استفاده را ببرد، پس لزومی نمی بیند این نزدیک بینی را با عمل جراحی اصلاح نماید.

· عینک ممکن است وسیله زیبایی و یا جزئی از شخصیت حرفه ای وی باشد. برای مثال بینی بزرگ خود را با زدن عینک می تواند تا حدی مخفی کند.

· این پزشک اساسا با عینک خود مشکل ندارد و به مانند میلیونها نفر دیگر می خواهد همچنان از عینک استفاده نماید. شما هم می توانید جزو این گروه همچنان باقی بمانید مطمئنا هیچ پزشکی شما را بخاطر استفاده از عینک مورد سوال قرار نخواهد داد.

· این پزشک ریسک پذیری بالایی را ندارد و حاضر نیست همین ریسک حداقل اینگونه اعمال جراحی را هم بپذیرد . شما هم ممکن است اینگونه شخصیتی داشته باشید. بسیار خوب با عینک خود کنار بیایید همانطور که آن پزشک با عینک خود کنار آمده است . مطمئنا کم عارضه ترین روش اصلاح عیب انکساری همین عینک است

چرا تمایل به انجام عمل لیزیک (LASIK ) روز به روز کمتر و در مقابل بعضی از چشم پزشکان انجام عمل لیزر پی آر کی (PRK ) و عمل لازک (LASEK ) را آلترناتیو بهتری می دانند؟

اگر نگاهی به تاریخچه عمل لیزیک (LASIK ) و لیزر (PRK ) بیندازیم درمی یابیم که در اوایل دهه نود میلادی ابتدا عمل لیزر (PRK ) به دنیای چشم پزشکی معرفی گشت وبعلت نامطلوب بودن نتایج اولیه این عمل در شماره های بالا (نزدیک بینی عمدتا بالای ۶- دیوپتر)، عمل لیزیک (LASIK ) به سرعت جانشین آن گردید. همانطورکه ممکن است اطلاع داشته باشید، در عمل لیزر (PRK ) تراش قرنیه از سطح صورت می گیرد و معمولا ۳ تا ۵ روز طول می کشد تا سطح چشم ترمیم گردد و در این مدت علاوه بر درد و ناراحتی، بینایی نیز با تاخیر بیشتری بر می گردد. اما نحوه عمل جراحی در لیزیک بدین شکل است که ابتدا یک لایه (Flap ) به ضخامت حدود ۱۶۰ میکرون (هزارم میلیمتر) ایجاد می گردد و سپس متناسب با شماره چشم، عمق قرنیه با لیزر تراشیده و در انتها لایه به جای اولیه خود برگردانده می شود. در عین اینکه عمل لیزیک نسبت به لیزر پیچیده تر بنظر میرسد ولی کاهش چشمگیر میزان و مدت درد پس از عمل به همراه برگشت سریع بینایی، و همچنین امکان کاربرد آن در شماره های بالاتر، این عمل را به یکی از موفقترین و شایعترین نوع عمل در طی ده سال گذشته تبدیل نموده است. ناگفته نماند که هنوز هم مقبولیت عمل لیزیک در بین هم چشم پزشکان و هم بیماران بسیار بالاست.

در طی دهه گذشته با انجام میلیونها عمل لیزیک در سراسر دنیا و گزارشهایی از عوارض بسیار نادر اما در عین حال بسیار جدی عمل لیزیک، سبب گشت که عمل لیزر (PRK ) وشق های جدیدتر آن یعنی عمل لازک (LASEK ) و اپیلیزیک (Epi-LASIK ) مجددا مورد توجه و بازنگری قرار گیرد. یکی از عوارض بسیارجدی عمل لیزیک؛ ایجاد آستیگماتیسم نامنظم و پیشرونده ای بنام کراتکتازی (Keratectasia ) است که پس از یک یا چند سال از عمل لیزیک ممکن است حادث گردد. در مورد این عارضه چند نکته را باید مد نظر داشت:

· عارضه ایست بسیار نادر

· می تواند پیشرونده باشد و بینایی را به شدت کاهش دهد.

· بیشتر در چشمهایی اتفاق می افتد که اندازه ضخامت قرنیه آنها متناسب با میزان شماره اصلاح شده نباشد.

· علت دیگری که احتمال وقوع این عارضه را می تواند بیشتر کند، وجود نامنظمی های بسیار خفیف سطح قرنیه در قبل از عمل است که از نظر بالینی هیچگونه علائمی را ایجاد نکرده و ممکن است در زمان معاینات قبل از عمل پوشیده مانده یا به آن بهای لازم داده نشود.

· وجود سابقه قوز قرنیه (Keratoconus ) حتی نوع بسیار خفیف آن در خود فرد ویا در فامیل وی نیز احتمال وقوع این عارضه را بیشتر می کند.

· احتمال وجود علل و زمینه های ناشناخته دیگردر ایجاد این عارضه را نیز نمیشود نادیده گرفت.

· در انواع خفیف این عارضه، بیمار مجددا نیاز به عینک خواهد داشت ( البته ممکن است عینک همه مشکلات بیمار را حل نکند). انواع متوسط آن نیازبه لنز تماسی از نوع سخت (RGP ) پیدا می کنند و انواع شدیدتر آن منجر به عملهای جراحی قرنیه مانند حلقه های داخل قرنیه و یا در نهایت پیوند قرنیه می گردد.

ترس از وقوع این عارضه سبب گشته که امروزه قبل از عمل؛ بیماران بیشتر مورد معاینه و تستهای متعددی مانند توپوگرافی قرنیه، اورب اسکن، و اندازه گیری ضخامت قرنیه قرار بگیرند. در صورت کافی نبودن ضخامت قرنیه یا وجود نامنظمی های سطح قرنیه، دیگر عمل لیزیک علی رغم همه مزایایش به بیمار پیشنهاد نخواهد شد و بسته به مورد، تلاش پزشک یا بر این قرار خواهد گرفت که بیمار را از عمل منصرف کند یا به وی پیشنهاد اعمال جراحی متفاوتی مانند عمل لیزر (PRK ) یا لازک (LASEK )، و یا جایگذاری لنزهای داخل چشمی را بدهد.

عارضه دیگری که حتی تا سالها بعد از عمل لیزیک می تواند حادث گردد، جابجایی لایه (Flap ) دراثر ضربه یا تصادفات شدید می باشد. چرا که این لایه ایجاد شده در عمل لیزیک هیچگاه نمی تواند استحکام قبلی خود را حتی بعد از سالهای سال باز یابد. با این استدلال برای افرادی که بطور معمول در معرض ضربه و ترومای بیشتری هستند مانند پرسنل نظامی و انتظامی و همچنین ورزشکاران رشته های رزمی، عمل لیزیک ممکن است انتخاب مناسبی نباشد و انجام عمل لیزر (PRK ) یا لازک (LASEK ) تصمیم منطقی تری باشد.

از طرف دیگر امروزه پس از گذشت حدود یک دهه استفاده از لیزر اگزایمر وبا پیشرفت کیفیت ماشینهای لیزر، استفاده از داروی میتومایسین در ضمن عمل، مصرف ویتامین C بعد از عمل، و اجتناب از نور ماوراء بنفش در هفته های نخست بعد از عمل سبب گشته که نتایج عمل لیزر (PRK ) یا لازک (LASEK ) با عمل لیزیک برابری نماید. کما اینکه با عمل لیزر یا لازک تمامی عوارضی که مربوط به ایجاد لایه می باشد خودبخود حذف گشته، در ۱۶۰ میکرون ضخامت قرنیه صرفه جویی شده و بنابراین استحکام قرنیه کمتر دست خورده ، مقاومت چشم درمقابل ضربه و حوادث با چشم طبیعی تفاوت نخواهد کرد. از همه اینها گذشته انجام عمل لیزر یا لازک در قرنیه های با ضخامت کم یا با نامنظمی های مختصر ریسک بسیار کمتری برای ایجاد عارضه آستیگماتیسم نامنظم و پیشرونده (Keratectasia ) خواهد داشت.

بنابراین اگر کاندید عمل برای اصلاح شماره عینک هستید و مسئله درد و همچنین تاخیر مختصر بازگشت بینایی در روزهای نخست بعد از عمل لیزر و لازک اهمیت چندانی برایتان ندارد، این نوع عمل یعنی لیزر (PRK ) یا لازک (LASEK ) می تواند آلترناتیو بسیار مناسب و گاها بهتری برای عمل لیزیک باشد. در این مورد می توانید با پزشک معالج خود صحبت کنید.

چرا عارضه خشکی چشم بعد از عمل لیزیک ایجاد می شود؟

سطح قرنیه چشم ما دائما توسط یک لایه بسیار نازک از اشک پوشیده شده است. این لایه نه تنها سبب حفظ سلامتی قرنیه چشم می گردد بلکه بعلت ایجاد یک سطح صاف کمک به شفافیت بینایی نیز می کند. این قسمت از اشک چشم بدون اینکه ما متوجه آن باشیم، دائما و بطور آرام در چشم ترشح می گرددو پس از گردش در سطح چشم و مرطوب نگاه داشتن سطح قرنیه، از دو مجرای خروجی که در لبه های پلک در گوشه داخلی چشم قرار دارند خارج می گردد. وجود این لایه نازک اشک در چشم بقدری اهمیت دارد که نبود آن با سلامت چشم منافات دارد و کم شدن میزان آن یا اختلال در کیفیت آن سبب مشکلات عدیده در چشم می گردد. باید بدانیم این قسمت از اشک با اشکی که در اثر تحریک و یا گریه کردن در چشم ترشح می گردد، از لحاظ کاری که در چشم انجام می دهد متفاوت است.

منظور از خشکی چشم کاهش میزان اشک و یا بهم خوردن کیفیت این لایه اشکی و یا هر دو می باشد. شدت این خشکی می تواند کم، متوسط، و یا زیاد باشد. درجات خفیف آن مخصوصا در جوانها معمولا بی علامت می باشد. انواع شدیدتر آن با علائمی از قبیل تاری متغیر بینایی، سوزش، قرمزی و احساس جسم خارجی در چشم، و حساسیت بیش از حد چشم در مقابل تحریکات خفیف از قبیل باد و گرد و خاک همراه می گردد. در انواع بسیار شدید آن ممکن است قرنیه چشم زخم گردد و منجر به کاهش دائمی بینایی گردد.

خشکی چشم علل متفاوتی دارد که از مهمترین آنها می شود از بیماریهای روماتیسمی نام برد. سوختگی های شیمیایی چشم و بعضی از بیماریهای نادر چشمی نیز از علل دیگر خشکی چشم محسوب می گردند. بعضی از افراد هم بدون هیچ دلیل شناخته شده ای بتدریج دچار این ناراحتی می گردند که عمدتا در سنین بالا تر علائم خود را نشان می دهد.

عمل جراحی لیزیک هم که در سالهای اخیر بشدت عمومیت پیدا کرده، از علتهای دیگر خشکی گذرای چشم محسوب می گردد. البته باید دانست که خشکی چشم ناشی از عمل لیزیک غالبا خفیف و همچنین گذرا می باشد و معمولا در عرض سه تا شش ماه از بین می رود.

علت خشکی چشم پس از لیزیک، عمدتا ناشی از ایجاد لایه در قرنیه (Flap ) در هنگام انجام عمل می باشد که سبب قطع عصب های حسی قرنیه، و در نتیجه کاهش حس قرنیه و متعاقب آن خشکی قرنیه می گردد.

در مطالعات انجام شده، حدود یک سوم افرادی که تحت عمل لیزیک قرار گرفته اند درجاتی از خشکی قرنیه را بصورت علائمی مانند تاری دید، سوزش و احساس جسم خارجی داشته اند که عمدتا بدون ایجاد عارضه دائمی، در مدت یک تا سه ماه پس از عمل بهبود یافته است. اما در این بین، افراد معدودی قرار دارند که عارضه خشکی قرنیه با شدت بیشتری در آنها بروز یافته که سبب علائم شدیدتر گشته و برای بهبودی نیز زمان طولانیتری را نیاز داشته اند. باید بدانیم که اینگونه افراد که گرفتار خشکی شدیدتر چشم بعد از عمل لیزیک می شوند، قبل از عمل جراحی درجات خفیفی از خشکی را در چشم خود داشته اند ولی بعلت نداشتن علامت در چشم، مخفی مانده و در هنگام معاینه قبل از عمل هم به آن توجهی نشده است.

برای درمان عارضه خشکی خفیف چشم پس از عمل لیزیک، قطره های اشک چشم کفایت می کند. در انواع شدید تر آن، بستن موقت مجرای خروجی اشک کمک کننده است که با گذاشتن یک وسیله بسیار کوچک وظریف به اسم PLUG در مدخل مجرا اشک به سادگی قابل انجام است.

برای پیشگیری از انواع شدید این عارضه، همه افرادی که کاندید عمل جراحی لیزیک هستند علاوه بر معاینات دیگر، باید بدقت از نظر لایه اشکی معاینه گردند. اگر در معاینات قبل از عمل لیزیک درجاتی از خشکی چشم مشاهده گردید، قبل از عمل فرد باید تحت درمان خشکی چشم قرار گیرد. در این افراد بستن موقت مجرای اشک را قبل از عمل لیزیک باید مد نظر داشت. اگر خشکی چشم قبل از عمل لیزیک قابل توجه باشد باید از انجام عمل صرف نظر کرد و یا از روشهای دیگری که عارضه خشکی کمتری را ایجاد می کنند مانند پی آر کی (PRK )، لازک (LASEK )، حلقه های قرنیه ای، CK ( برای درمان دوربینی)، و یا لنزهای داخل چشمی استفاده نمود.

آیاچشم افرادی که دارای درجاتی از آستیگماتیسم نامنظم و قوز قرنیه هستند را میتوان لیزیک کرد ؟

اگر چشمی قوز قرنیه (کراتوکونوس) داشته باشد، انجام عمل لیزیک سبب پیشرفت بیماری قوز قرنیه خواهد شد و منطقا باید از انجام عمل لیزیک در چشم های با قوز قرنیه اجتناب کرد.

آیا همان طور که شماره چشم افزایش پیدا می کند امکان کاهش خودبخودی شماره چشم هم وجود دارد؟

بطور معمول شماره های نزدیک بینی (شماره عینکهایی که با علامت منفی شروع می شوند و اجسام از ورای آن ریزتر دیده می شوند) در سنین رشد یعنی تا حدود ۲۰ سالگی امکان بالا رفتن دارند و بعد از آن تقریبا ثابت خواهند ماند و انتظار اینکه کمتر شوند، عملا وجود نخواهد داشت مگر اینکه با عمل جراحی اصلاح گردند.

شماره عینکهای دوربینی ( شماره هایی که با علامت مثبت + شروع می شوند و اجسام از ورای آن درشتر دیده می شوند) معمولا در سنین رشد می توانند کاهش یابند و بعد از ۲۰ سالگی تثبیت شده و تغییر فاحشی در آنها دیده نخواهد شد.

چند درصد آنهایی که عمل لیزیک می کنند دید ۱۰/۱۰ پیدا می کنند؟

احتمالا منظور از این سوال اینست که چند در صد بعد از عمل لیزیک، دید بدون عینک ۱۰/۱۰ پیدا می کنند که در این صورت میزان آن بستگی به نوع و شماره عینک قبل از عمل دارد. اگر شماره عینک کمتر از سه شماره نزدیک بینی باشد، بیشترین دقت عمل در این گروه خواهد بود که انتظار می رود دید بدون عینک ۱۰/۱۰ در ۸۰ تا ۹۵ درصد افراد حاصل گردد. حدود ۹۸ درصد این افراد دید بدون عینک ۱۰/۷ به بالا را پیدا خواهند کرد. (دید ۱۰/۷ و بالاتر بینایی است که فرد بدون عینک قادر به اخذ گواهینامه رانندگی می باشد.)

اگر نمره عینک بین ۳ تا ۶ شماره نزدیک بینی باشد دقت عمل نسبت به گروه قبل کمتر و نسبت افرادی که دید بدون عینک ۱۰/۱۰ پیدا خواهند کرد، در حدود ۵۰ تا ۷۵ درصد خواهد بود. در این گروه، حدود ۸۵ تا ۹۵ درصد دید بدون عینک ۱۰/۷ و یا بالاتر پیدا خواهند کرد.

اگر نمره عینک از ۶ شماره نزدیک بینی بالاتر باشد این اعداد و ارقام باز هم پایینتر می باشد و حدود ۶۰ تا ۹۰ درصد دید ۱۰/۷ و یا بالاتر را بدست می آورند.

در چشمهایی که علاوه بر نزدیک بینی، آستیگماتیسم قابل توجه ای داشته باشند و یا شماره عینک آنها از نوع دوربینی باشد در صد افرادی که پس از عمل دید بدون عینک ۱۰/۱۰ پیدا خواهند کرد، باز هم پایین تر خواهد بود.

برای خشکی چشم که بعد از عمل لیزیک ایجاد شده و با قطره های اشک مصنوعی هم جواب نمی دهد چکار باید کرد؟ آیا می شد از این عارضه جلو گیری کرد؟

خشکی چشم ناشی از عمل لیزیک غالبا خفیف و همچنین گذرا می باشد و معمولا در عرض سه تا شش ماه از بین می رود. اما در این بین، افراد معدودی هستند که عارضه خشکی چشم با شدت بیشتری در آنها بروز می یابد که سبب علائم شدیدتر گشته و برای بهبودی نیز زمان طولانیتری را نیاز دارند. باید بدانیم که اینگونه افراد که گرفتار خشکی شدیدتر چشم بعد از عمل لیزیک می شوند، حتما قبل از عمل جراحی، درجات خفیفی از خشکی را در چشم خود داشته اند ولی بعلت نداشتن علامت در چشم، مخفی مانده و در هنگام معاینه قبل از عمل هم به آن توجهی نشده است. اگر قبل از عمل خشکی چشم تشخیص داده شود، برای جلوگیری از خشکی بیشتر پس از عمل لیزیک، بهتر این است که بجای عمل لیزیک از اعمال جراحی لیزر در سطح قرنیه یعنی عمل (PRK )، عمل لازک (LASEK )، و یا اپی لیزیک (Epi-LASIK ) استفاده گردد.

برای درمان عارضه خشکی خفیف چشم پس از عمل لیزیک، قطره های اشک چشم کفایت می کند. انواع قطره های اشک که بدون ماده نگهدارنده هستند موثر تر می باشند. در انواع شدید تر آن، بستن موقت مجرای خروجی اشک کمک کننده است که با گذاشتن یک وسیله بسیار کوچک وظریف به اسم Plug در مدخل مجرا اشک به سادگی قابل انجام است.

همچنین در انواع شدیدتر می توان از دارویی بنام Restasis استفاده نمود که فعلا این دارو در مملکت ما موجود نمی باشد و باید آن را از کشورهای دیگر تهیه نمود.

یک روش موثر دیگر استفاده از سرمی است که از خون خود فرد تهیه می گردد. بعلت مواد تغذیه ای موجود در سرم خون خود فرد، پاسخ درمانی سریعتر و بهتر از قطره های اشک مصنوعی خواهد بود.

بعد از پیوند قرنیه برای اینکه احتیاجی به عینک نباشد می توان عمل لیزیک انجام داد؟

عمل لیزیک بعد از پیوند قرنیه در شرایط خاصی قابل انجام است که البته باید بدانیم که حتی پس از انجام عمل لیزیک بدنبال پیوند، باز هم ممکن است فرد کاملا بی نیاز از عینک نگردد. چرا که دقت عمل لیزیک پس از پیوند مطمئنا به میزان دقت این عمل در چشمهای معمولی نخواهد بود.

آیا چشمی که قبلا آر-کی(RK ) شده است می تواند عمل لیزیک بکند؟

برای اصلاح عیب انکساری باقیمانده بعد از عمل آر- کی (RK ) می توان از عمل لیزیک استفاده کرد. البته چشم باید قبل از انجام عمل لیزیک حتما تحت معاینه کامل و آزمایشات تکمیلی قرار بگیرد.

آیا اضطراب روی نتیجه عمل لیزیک اثر می گذارد و آیا کاری که مریض در هنگام عمل باید انجام دهد ( نگاه به نقطه نورانی ) کاری مشکلی می باشد؟

داشتن حدی از اضطراب در هنگام عمل کاملا عادی است و تقریبا همه افراد درجاتی از آن را دارند. داشتن این حد از اضطراب نه تنها مشکل ساز نمی باشد بلکه حتی می تواند به شما در ضمن عمل کمک کند تا تمرکز بیشتری به دستورات پزشک نشان دهید.

اما اگر دچار اضطرابهای بسیار شدید (نوع مرضی آن) هستید، بعلت اینکه این نوع اضطراب در تمرکز شما در اجرای دستورات پزشک در ضمن عمل تاثیر سوء می گذارد، بهتر است با مشورت با پزشکتان قبل از عمل از داروهای ضد اضطراب استفاده کنید.

در ضمن نگاه کردن به نقطه نورانی و نگه داشتن نگاه در ضمن عمل اصلا کار مشکلی نیست.

برای رفع نزدیک بینی چه موقع عمل لیزیک و چه موقع عمل لیزری (روش سطحی) انجام میشود وآیا میشود تمام چشمها را عمل لیزری(روش سطحی) انجام داد یا نه ؟

عمل لیزیک و عمل لیزری (یا همان روش سطحی که شامل عمل PRK و شق های دیگر این عمل یعنی لازک و اپیلیزیک می شود) در غالب موارد می توانند جانشین یکدیگر گردند. اما در بعضی از شرایط انجام یکی از این دو نوع روش بر دیگری ارجحیت می یابد. بعنوان مثال اگر ضخامت قرنیه کم باشد یا سطح قرنیه نامنظم باشد یا علائم خشکی در چشم مشهود باشد، بهتر است از روشهای سطحی مثل PRK یا لازک استفاده گردد.

چه علتی سبب نازکی قرنیه شده و چطوری می توانم این نازکی را درمان کنم؟

نازکی قرنیه و کلا کم و زیاد بودن ضخامت قرنیه به مانند بسیاری از دیگر مشخصات فیزیکی بدن آدمی، مانند قد، رنگ مو و پوست، و ... بیشتر تابع خصوصیات سرشتی (ژنتیکی) هر فردی است و کمتر عوامل محیطی در آن نقش دارند. کم بودن ضخامت قرنیه و نامناسب بودن آن برای عمل لیزیک، بتنهایی معنی بیماری و یا وجود عیب و نقص در چشم را نمی دهد. یکی از عللی که ممکن است در ضخامت قرنیه موقتا تغییر ایجاد نماید؛ استفاده طولانی مدت از کنتاکت لنز (عدسیهای تماسی) می باشد که در این صورت با عدم استفاده از آن برای مدتی، قرنیه مجددا ضخامت اولیه خود را بدست خواهد آورد.

آیا در عمل لیزیک امکان کور شدن هست یا نه؟

اگر در معاینات قبل از عمل دقت کامل صورت گیرد، عوارض عمل لیزیک بسیار نادر هستند. نابینایی هم می تواند از عوارض عمل لیزیک باشد اگرچه احتمال وقوع آن نادر است

آیا عمل لیزیک را برای نمره های مثبت هم میتوان انجام داد

افرادی که شماره چشم آنها مثبت (یعنی دوربین) می باشد، هم می توانند عمل لیزیک را انجام دهند. هم دستگاههای قدیم و هم دستگاههای جدیدتر این امکان را فراهم می کنند. آنچه که در مورد چشمهای مثبت مهم است و باید به آن توجه شود، اینست که حداکثر میزان شماره ای از چشم دوربین را که می شود با لیزیک و با نتایج قابل قبول عمل کرد، نسبت به چشمهای نزدیک بین بسیار محدودتر می باشد و بهتر است از انجام این عمل در شماره های بالاتر (بالای ۴+) تا حد امکان خودداری شود.

شانس باز گشت در شماره های مثبت نسبت به شماره های منفی بیشتر است و کیفیت بینایی بعد از عمل نیز در این چشمها در مقایسه با نزدیک بین ها، پایینتر است و این حالت می تواند برای مدتها بعد از عمل باقی بماند.

آیا بهتر است با تکنیک customized Ablation ، عمل لیزیک را انجام دهم یا عملهای سطحی مثل عمل لازک؟

پاسخ: جراحی های لیزیک، لازک و PRK هر سه می توانند با تکنولوژی Customized Ablation انجام گیرند و نتایج بهتری را بهمراه داشته باشند. اینکه کدام عمل برای شما بهتر است با معاینه چشم و ارزیابی از ضخامت قرنیه، اندازه مردمک چشم، و همچنین کیفیت لایه اشکی می توان در مورد آن تصمیم گرفت. مطالعات نشان داده که تکنولوژی Customized Ablation در اعمال جراحی سطحی مانند لازک و PRK بهتر از لیزیک نتیجه می دهد.

در مورد عوارض Customized Ablation هم مختصری توضیح دهید. آیا هزینه Customized Ablation با لیزیک تفاوت دارد و یا یکی است؟

اعمال جراحی لیزیک، لازک، و پی آر کی که با تکنولوژی Customized Ablation انجام می شوند، همان عوارض احتمالی را خواهند داشت که در حالت بدون استفاده از این تکنولوژی هم ذاتا دارا هستند. بعبارت دیگر تکنولوژی Customized Ablation چیزی به عوارض احتمالی اینگونه اعمال جراحی اضافه نمی کند، بلکه بدلایلی که قبلا گفته شد، می تواند حتی بروز بعضی از عوارض را کاهش دهد.

طبعا استفاده از این تکنولوژی در اعمال جراحی لیزیک، لازک، و پی آر کی، حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد هزینه را بالاتر میبرد.

چهار سال قبل لیزیک کردم. حالافقط چشم راست ۱- شده است. ایا می توانم مجددا عمل لیزیک انجام دهم یا از لنز استفاده کنم؟

در این مورد شما بهتر است از عینک استفاده کنید. امکان استفاده از لنز هم هست ولی با توجه به اینکه میزان شماره باقیمانده قابل توجه نمی باشد، و شما احتمالا قادر هستید بسیاری از کارهای روزمره را بدون نیاز به عینک انجام دهید و فقط در بعضی از شرایط مثل رانندگی در شب به عینک نیاز پیدا می کنید، بنابراین فکر نمی کنم استفاده از لنز با توجه به گرفتاری های آن در هنگام گذاشتن و یا برداشتن راه حل مناسبی برای شما باشد.

در مورد عمل مجدد لیزیک هم باید گفت معمولا امکان آن وجود دارد، اما باید چشم مورد معاینه و توپوگرافی و اندازه گیری ضخامت قرنیه قرار گیرد تا مطمئن شویم که از بابت عمل مجدد مانعی وجود نداشته باشد. همچنین قبل از تصمیم به عمل مجدد، ضروری است در مورد کم و کیف نتایج "انجام" و یا "عدم انجام" عمل و همچنین عوارض احتمالی، مورد مشاوره قرار گیرید.

حداقل ضخامت قرنیه برای عمل موفقیت آمیز چقدر است و ضخامت طبیعی آن باید چه قدر باشد؟

متوسط ضخامت قرنیه حدود ۵۳۰ میکرون می باشد و با این ضخامت قرنیه شما نمی توانید عمل لیزیک را انجام دهید. ضخامت قرنیه نیز مانند دیگر خصوصیات جسمانی مثل قد و وزن رنگ پوست بیشتر تحت تاثیر عوامل سرشتی می باشد و عوامل محیطی کمتر بر آن تاثیر می گذارد. کم بودن ضخامت قرنیه چشم شما لزوما دلیل بر بیماری چشم نیست اما در این مورد (انجام عمل لیزیک) عامل محدود کننده است. حداقل ضخامت قرنیه برای عمل لیزیک بستگی به میزان شماره چشم دارد و هرچه شماره بالاتر باشد، این حداقل ضخامت بالاتر می باشد.

آیا درست است که عمل لیزیک چشم را در مقابل ضربه ضعیف می کند؟

برای انجام عمل لیزیک، ابتدا یک لایه به ضخامت ۱۶۰ میکرون ایجاد می شود و سپس قرنیه زیر این لایه با لیزر تراش داده می شود. این لایه در پایان عمل به جای اولیه برگردانده می شود و در طی چند روز بعد از عمل در جای خود مستحکم می گردد. اما باید بدانیم که این لایه ایجاد شده در عمل لیزیک هیچگاه نمی تواند استحکام قبلی خود را حتی بعد از سالهای سال باز یابد و دیده شده که در ضربه ها و تروماهای شدید به ناحیه چشم، این لایه می تواند کنده شده و یا جابجا گردد. بنابراین برای افرادی که بطور معمول در معرض ضربه و ترومای بیشتری هستند، مانند پرسنل نظامی و انتظامی و همچنین ورزشکاران رشته های رزمی، عمل لیزیک ممکن است انتخاب مناسبی نباشد و انجام عمل پی آرکی و یا لازک تصمیم منطقی تری باشد.